Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi Tarihçesi

Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, 1986 yılında, Türkiye’nin ilk vakıf üniversitesi olan Bilkent Üniversitesinin eğitime başlaması ile kurulmuştur. Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın vizyonu doğrultusunda, üniversitenin eğitim ve araştırma misyonunu desteklemek amacıyla önemli bir bileşen olarak planlanmıştır. Başlangıçta akademik personel ve öğrencilere temel kaynakları sağlayacak nitelikte bir koleksiyon ile hizmete başlayan kütüphane, yıllar içinde hızla büyüyerek bugün Türkiye’nin en kapsamlı akademik kütüphanelerinden biri haline gelmiştir.

İlk Yıllar ve Gelişim

1986 yılının Ekim ayında üniversitenin eğitime başlaması ile beraber beş kütüphanecisi, iki sekreter ve iki destek personeli ile faaliyete geçen Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, başlangıçta üniversitenin öğrencilerine, akademik ve idari personeline hizmet vermek amacıyla kurulmuştur. Akademik programların çeşitlenmesi ve artan öğrenci sayısıyla birlikte, bilimsel araştırmaları destekleme ve gelişmeye katkı sağlamak için gerekli alt yapıyı kurmak üzere kütüphane koleksiyonu hızla büyümüştür. Bu doğrultuda elektronik kaynaklarını ve dijital koleksiyonlarını daha da genişleterek dijital çağın gerekliliklerine uygun bir hizmet anlayışını benimsemiş, kütüphane hizmetlerinde daima teknolojik gelişmelere ayak uydurmuştur. 

Kütüphane, kuruluşundan dokuz ay sonra lojmanlardaki geçici yerinden bugünkü binasına taşınmıştır. 1993 yılına gelindiğinde, koleksiyonun genişlemesiyle beraber mevcut kütüphane alanının yetersiz kalması nedeniyle merkez kütüphane işlevini yerine getirmek üzere 600.000 kitap kapasiteli yeni bir bina inşasına başlanmıştır. Bu bina 1996 yılında kullanıma açılmış ve 5. Ulusal Mimarlık Ödülleri Yapı Dalı Ödülü’ne layık görülmüştür. 1993 yılında açılan Doğu Kampüs Kütüphanesi ise 2001 yılında bugünkü N Binasında hizmete başlamıştır. 

1986 yılında açılan Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, Türkiye’deki diğer kütüphaneler kart katalog kullanırken otomasyona geçme planlarına başlamıştır. Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Merkezi işbirliği ile iki yıl gibi kısa bir sürede “Bilkent Library and Information Services System”in (BLISS) ilk modülü devreye sokulmuştur. 1989 Mayıs ayına gelindiğinde, kütüphane kataloğu çevrimiçi taranabilir hale gelmiş ve ödünç verme işlemleri bilgisayar üzerinden yapılmaya başlanmıştır. Bu sayede, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, Türkiye’deki kütüphane otomasyon sistemlerinin gelişimine öncülük etmiş ve modern kütüphane hizmetlerinin yaygınlaşmasına önemli katkılarda bulunmuştur.

Tezlere elektronik ortamda erişim ve kütüphanelerarası ödünç verme hizmetini internet üzerinden sağlayan Türkiye’nin ilk üniversite kütüphanesidir. Ayrıca Türkiye üniversitelerinin kütüphanecileri arasında değişim programlarına öncülük etmiştir.

Bugün ve Gelecek

Günümüzde Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, 12.423 m² alana ve 1.433 kişilik oturma kapasitesine sahiptir. Zengin basılı ve elektronik kaynak koleksiyonları, modern okuma ve çalışma alanları ile kullanıcı dostu hizmetleriyle yılın 363 günü akademik başarıyı desteklemeye devam etmektedir. Kütüphane, bilimsel araştırmaların merkezinde yer almakta ve kullanıcılarının bilgiye erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla çeşitli eğitim programları ve seminerler düzenlemektedir. Kütüphane personeli tarafından, kullanıcıların araştırma becerilerini geliştirmek için birebir danışmanlık hizmetleri sunulmakta ve çeşitli bilgi okuryazarlığı programları ile araştırma süreçlerine destek sağlanmaktadır. Bu sayede kütüphane sadece bir bilgi merkezi değil, aynı zamanda kullanıcıların bilgi becerilerini geliştiren bir eğitim merkezi olarak da hizmet vermektedir. 

1987 yılında, Bilkent Üniversitesi ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi arasında yapılan protokol anlaşması, daha sonra Ankara’daki pek çok üniversite kütüphanesi ile yapılan ve akademik personellerin anlaşmalı üniversitelerden kitap ödünç alabilmesine olanak tanıyan anlaşmaların ilki olmuştur. Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, kullanıcılarına Kütüphanelerarası Ödünç Verme ve Doküman Sağlama hizmeti aracılığı ile Türkiye ve  yurt dışından da pek çok materyal sağlamaktadır. VII. Ulusal Kaynak Paylaşım Çalıştayı’nda paylaşılan istatistiklere göre 2020 yılından bugüne kadar en fazla ILL isteği karşılayan ilk 10 üniversite kütüphanesi arasında birinci sırada yer almıştır. 

Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ve kütüphanecileri, Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD), Üniversite ve Araştırma Kütüphaneleri Derneği (ÜNAK) ve Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu (ANKOS) gibi derneklerde aktif olarak rol alarak, Türk kütüphanelerinin gelişimine katkıda bulunmakta ve iş birliklerini güçlendirmektedir. Ayrıca Uluslararası Kütüphane Dernekleri Federasyonu (IFLA), Uluslararası Teknik Üniversite Kütüphaneleri Derneği (IATUL) ve Avrupa Araştırma Kütüphaneleri Derneği (LIBER) gibi pek çok uluslararası derneğin üyesidir.

Misyon ve Vizyon

Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, bilgiye erişimi kolaylaştırarak bilimsel araştırma faaliyetlerini desteklemeyi ve kullanıcıların bilgiye dayalı kararlar almalarına yardımcı olmayı misyon edinmiştir. Vizyonu ise dünya standartlarında bir kütüphane olarak eğitim ve araştırma alanlarında yenilikçi çözümler sunarak kullanıcı memnuniyetini en üst düzeyde tutmaktır. Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi, günümüzde ve gelecekte, Bilkent ailesinin yanı sıra dış kullanıcılarının da akademik bilgi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tüm bilimsel araştırma ve aktivitelere destek sağlamayı hedeflemektedir.